आपन्नार्तिहरः
पराक्रमधनः सौजन्यवारांनिधिः
त्यागी
सत्यसुधाप्रवाहशशभृत्कान्तः कवीनां गुरुः ।
वर्ण्यं वा
गुणरत्नरोहणगिरेः किं तस्य साक्षादसौ
देवो यस्य महेन्द्रपालनृपतिः शिष्यो रघुग्रामणीः ॥
अन्वयः इत्थं – असौ, कवीनां गुरुः (राजशेखरः), आपन्नार्तिहरः, पराक्रमधनः, सौजन्यवारांनिधिः, त्यागी, सत्यसुधाप्रवाहशशभृत्कान्तः, तस्य, गुणरत्नरोहणगिरेः, किं, वा, वर्ण्यम् ! असौ, साक्षात्, देवः, यस्य, शिष्य:,
रघुग्रामणीः, महेन्द्रपालनृपतिः ॥
पदार्थः इत्थं – (असौ = एषः), कवीनां गुरुः
(राजशेखरः), आपन्नार्तिहरः - आपन्नानां पीडाप्रशमयिता, पराक्रमधनः = शूरः, सौजन्यवारांनिधिः = साधुतमः, त्यागी = दानशीलः, सत्यसुधाप्रवाहशशभृत्कान्तः
= सत्यमेव सुधाप्रवाहः यस्य सः, शशभृत्कान्तः = चन्द्र इव
कान्तियुतः, तस्य = तादृशस्य, गुणरत्नरोहणगिरेः =
गुणरत्नानां रोहणस्य = उत्पत्तेः, यः पर्वतः तत्स्वरूपस्य
(रोहणाभिधः कश्चित् पर्वतः तत्तुल्यस्य), किं वा वर्ण्यम् !
असौ साक्षाद् देवः, रघूणां = रघुवंशीयानां, ग्रामणीः = धुरन्धरः, महेन्द्रपालनृपतिः = महेन्द्रपालनामा
राजा, यस्य = राजशेखरस्य, शिष्यः ॥
कानिचन विशेषणानि राजविशेषणत्वेनापि नेतुं शक्यन्ते ॥
No comments:
Post a Comment